ተጨማሪ ታማሚዎች

ብዙም ሳይቆይ ግን ታናሽ ወንድማቸውም የማያቋርጥ ሳል እንዳለበት በማወቃቸው እንዲመረመር ይጠይቁታል። “ወንድሜን እኔም አጎታችንም ኮሮናቫይረስ እንዳለብን ከማወቃችን ከሁለት ቀናት በፊት አግኝተነው ነበር። ሳል ስለጀመረው ምርመራ እንዲያደርግ ብንመክረውም ‘ጉንፋ ነው’ የሚል ምላሽ በመስጠት ሳይመረመር ይቀራል።” የወንድማቸው ሳል ግን እንደዚህ ቀደሙ ቀላል የሚባል ባለመሆኑ እና የድካም ስሜት በማሳየቱ ምርመራ አደረገ። በውጤቱ ቫይረሱ ተገኘበት። በቀናት ልዩነት ሦስተኛው የቤተሰቡ አባል በኮሮናቫይረስ ተያዘ።

በዚህ ወቅት እነአቶ ሰለሞን ጤናቸው መሻሻል የጀመረበት እና “አሁን እንደማንሞት እርግጠኛ ሆንን” ያሉበት ጊዜ ነው። ምግብ በመጠኑም ቢሆን ይመገባሉ። ውሃ ይጠጣሉ። ማስታገሻ መድኃኒቶችንም መውሰድ ጀምረዋል። ከአምስት ቀናት በፊት አብዛኛዎቹ የቤተሰባቸው አባላት ተሰባስበው ስለነበር ሁሉም እንዲመረመሩ ይደረጋል። ቤተሰቡ በነበረው ስጋትና ንክኪ ምክንያት ሁሉም ቢመረመር ለጥንቃቄ እንደሚረዳ በማሰብ “ወደ ሃያ የሚጠጉ የቤተሰቦቼ አባላትና ከእኛ ጋር ግንኙነት የነበራቸው ሰዎች በሙሉ በተለያዩ ቀናት ተመረመሩ” ይላሉ አቶ ሰለሞን።

ነገር ግን ከአቶ ሰለሞን እና አጎታቸው ጋር ግንኙነት ኖሯቸው ለምርመራው ፈቃደኛ ያልሆኑም ነበሩ። “እስካላመመኝ ወይም ምልክት እስካላሳየሁ ለምን እመረመራለሁ?’ የሚል ነበር ምክንያታቸው” ሲሉ ይገልጻሉ። በዚህ መካከል የአንደኛዋ እህታቸው ውጤት ኮቪድ-19 እንዳለባት የሚያመለክት ሆነ። በዚህም ወረርሽኙ የተገኘባት አራተኛ የቤተሰቡ አባል ሆነች። “ምንም ምልክት ያላሳየች የመጀመሪያዋ የቤተሰባችን አባል ነች” ይላሉ።

እህታቸው ተጓዳኝ በሽታ ስላለባት ስጋት ቢፈጠርም ምንም ህመምም ሆነ ምልክት ሳታሳይ ቀጠለች። የተመረመሩት የቤተሰባቸው አባላት ቀስ በቀስ ሲመጣ ቫይረሱ ያልተገኘባቸው እንዳሉ ስንረዳ በትንሹም ቢሆን ጭንቀታችንን ቀለል አድርጎት ነበር። ከቀናት በኋላ ግን ያልተጠበቀ ውጤት መጣ። “እኔና አጎቴ ተመርምረን ውጤት ባወቅን በሳምንቱ ሌላኛው ወንድሜ በኮሮናቫይረስ መያዙ ተነገረው። ከወንድሜ በተጨማሪ ሚስቱ እና ልጆቹም መያዛቸው አስደንጋጭ ነበር” ይላሉ አቶ ሰለሞን። ይህም በቤተሰቡ ውስጥ በኮሮናቫይረስ የተያዙ ሰዎችን ቁጥር ወደ ዘጠኝ ከፍ አደረገው።

ውጤት ጥበቃ

አስደንጋጩ ነገር ናሙና ከሰጡ በኋላ ለአራት ቀናት ያህል ውጤት ባለመድረሱ የተለመደውን የዕለት ተዕለት እንቅስቃሴ ሲያደርጉ ነበር የሰነበቱት። “ውጤቱ ሲዘገይ የተለመደውን እንቅስቃሴዬን ቀጥዬ ነበር” ይላሉ የአቶ ሰለሞን ወንድም የሆኑት አቶ ሲሳይ። “ቤተሰቦቼን በተደጋጋሚ አግኝቻለሁ። ሥራ ቦታዬ ላይ ለአንድም ቀን ሳላዛንፍ ተገኝቻለሁ። ባለቤቴም እየሠራች ነበር። ሦስቱም ልጆቼ አንድም ቀን ከትምህርታቸው አልቀሩም ነበር” ብለዋል። በዚህ ምክንያትም የኮሮናቫይረስ ምርመራ ያደረጉ ቤተሰቦቻቸው በሦስት ቀን ልዩነት በድጋሚ ናሙና ለመስጠት ተገደዱ።

“የምርመራው ውጤት መዘግየት ቤተሰቡ ድጋሚ እንዲመረመር ከማስገደዱም በተጨማሪ አገርንም ዋጋ የሚያስከፍል ነው” ይላሉ አቶ ሲሳይ ሁኔታው ለቫይረሱ መስፋፋት ያለውን ሚና በመግለጽ። ውጤቱ ከታወቀ በኋላ የአቶ ሲሳይ ቤተሰብ አባላት ምንም ምልክትም ሆነ ህመም ሳይኖራቸው ራሳቸውን ለይተው ቆዩ። “የመጀመሪያዎቹ ቀናት አካባቢ ስጋት ነበረብን። ‘ልጆቼን ቢያማቸውስ? ባለቤቴስ ብትታመም?’ እያልኩ እጨነቅ ነበር። ከራሴ በላይ የእነሱ ሁኔታ ያሳስበን ነበር” ይላሉ። “የህክምና ባለሙያዎች በየጊዜው እየደወሉ ያለንበትን ሁኔታ ይጠይቁን ነበር። ለሁለት ሳምንት ራሳችንን ለይተን ከቆየን በኋላ ወደ መደበኛው ህይወታችን መመለስ እንደምንችል ተነገረን” ብለዋል።

መዘናጋት ያስከተለው ጥንቃቄ ጉድለት

ህይወት በተለመደው መንገድ ቢቀጥልም ኮሮናቫይረስ ኢትዮጵያ መግባቱ በተገለጸ በመጀመሪያዎቹ ወራት የነበረው ጥንቃቄ ቀርቶ ሁሉም በተለመደው አኗኗር መቀጠሉ ምክንያት እንደሆነም ጨምረው ገልጸዋል። እሳቸውም ሆኑ ዘመዶቻቸው ለወራት ያደረጉትን ጥንቃቄ በማላላት የተለያዩ ዝግጅቶች ላይ ተገኝተዋል። “ከቤት ውጭ የአፍና አፍንጫ መሸፈኛ ጭንብል ያደረገውም ያለደረገውም ቤት ሲደርስ አውልቆ ይቀላቀላል” ይህም ሲጠነቀቅ የዋለውን የቤተሰብ አባል ተጋላጭ እንደሚያደርግ በመጠቆም።

የአቶ ሲሳይ ቤተሰቦች ራሳቸውን ለይተው በቆዩበት ጊዜ ሌላ የቤተሰባቸው አባልም በኮሮናቫይረስ መያዛቸው ተረጋገጠ። ሁለት ሳምንት ባልሞላ ጊዜ ውስጥ በኮሮናቫይረስ የተያዙ አስረኛው የቤተሰቡ አባል ሆኑ። ‘መልካም’ የሚባለው ነገር ከአስሩ የቤተሰቡ አባላት መካከል ሰባቱ ምንም ምልክትም ሆነ ህመም ያልነበራቸው መሆናቸው ነበር። ሦስቱም ቢሆኑ መካከለኛ የሚባል ነበር ህመማቸው።

ወደ ጤና ተቋም የማያስኬድ እና ቤት ውስጥ የሚደረግ ጥንቃቄና እንክብካቤ ብቻ የሚያስፈልገው አይነት ነበር። ወደ ኢትዮጵያ ለሦስት ሳምንት የመጡት አቶ ሰለሞን እና አጎታቸው በኮሮናቫይረስ ምክንያት አብዛኛውን ጊዜ በአንድ ክፍል ተለይተው እንዲቀመጡ ተገደዋል። “ቫይረሱ እንዴት ቤተሰቡ ውስጥ እንደገባ እና እንደተሰራጨ የምናውቀው ነገር የለም” የሚሉት አቶ ሰለሞን “የተለያየ ግምት ቢኖረንም እርግጠኞች ግን አይደለንም” ብለዋል። እርግጠኛ የሆኑት “ወረርሽኙ በሰዎች ቸልተኝነት እና የጥንቃቄ ጉድለት በፍጥነት እየተሰራጨ መሆኑን እና ብዙዎች ህይወታቸውን እስከማጣት መድረሳቸውን ነው።”

“ያለማስክ መንቀሳቀስ ተለምዷል። የሕዝብ ማመላለሻ ተሽከርካሪዎች ትርፍ ጭነው ሲሄዱ እየተመለከትኩ ነው። የንግድ ቦታዎች እና አገልግሎት ሰጪ ተቋማት ወደ መደበኛ እንቅስቃሴያቸው ተመልሰዋል። ተማሪዎች የአፍና አፍንጫ መሸፈኛ ጭንብል አድርገው በፈረቃ እየተማሩ ቢሆንም ከትምህርት ቤት ውጭ ያለው ጥንቃቄ አነስተኛ ነው” ብለዋል። አንዳንዶችም የአፍና አፍንጫ መሸፈኛ ጭንብል በአግባቡ ከመጠቀም “እጃቸው ላይ ሰክተው ሲንቀሳቀሱ ላየ ‘ቫይረሱ በምንድነው የሚተላለፈው?’ የሚል ጥያቄን ይጭራል” ሲሉ ትዝብታቸውን ያስቀምጣሉ።

ለሁለት ሳምንት ያህል በኮሮናቫይረስ ተይዘው የነበሩት የአቶ ሰለሞንና አስር የቤተሰባቸው አባላት አሁን አገግመው ከቫይረሱ ነጻ መሆናቸው ተረጋግጧል። አንዲት እህታቸው ግን አሁንም የጀመራት ‘ሳል’ አልፎ አልፎም ቢሆን ሄድ መለስ ይላል። አቶ ሰለሞን ዘመድ ለመጠየቅ፣ ላለባቸው የግል ጉዳይ እና ለእረፍት በሚል ወደ ኢትዮጵያ ያደረጉት ጉዞ በቫይረሱ ምክንያት ብዙ መስተጓጎል ገጥሞታል።

“ከዕቅዴ ብስተጓጎልም የከፋ ጉዳት ሳይገጥመን ከቫይረሱ ነጻ በመሆናችን ዕድለኛነት ይሰማኛል። በየዕለቱ በቫይረሱ የሚያዙ ሰዎች ቁጥር መጨመሩ አሳሳቢ ሆኖብኛል። ሕዝቡ ጥንቃቄውን ትቶ ወደ መደበኛ ህይወቱ መመለሱ ይበልጥ ችግሩን ያስፋፋዋል። . . .ስለዚህ ሕዝቡ ቸልተኝነቱን ትቶ መጠንቀቅ አለበት” ይላሉ። በመጨረሻም አቶ ሰለሞን እና አጎታቸው እንዳመጣጣቸው ወደ አሜሪካ ለመመለስ የኮሮናቫይረስ ምርመራ አድርገው ውጤቱን ተቀብለዋል። ኔጋቲቭ።

ከ1,400 በላይ ሰዎች የኮቪድ-19 ክትባት ተከትበዋል